Berlage architecture
Eindelijk is er een levensbeschrijving van H.P. ‘Hein’ Berlage, de architect van onder meer de Beurs. Hij had uitgesproken opvattingen over architectuur en gold als invloedrijk. Helaas geeft de biografie op veel vragen geen antwoord.
‘De negentiende eeuw is de eeuw der lelijkheid. Onze grootouders, onze ouders en wijzelf hebben geleefd in een omgeving zo lelijk als er vroeger geen een is geweest.’ Architect H.P. Berlage () schreef dit in , twee jaar nadat zijn beroemdste gebouw was opgeleverd, de Amsterdamse Beurs. Niet dat iedereen meteen enthousiast was; een collega karakteriseerde het gebouw aan het Damrak als ‘een steenklomp zo vlak als de vlakste schutting, van roodachtig grauwen door aanslag van rook en riolen zwart geworden baksteen, doorzeefd met een heilloos aantal venstertjes, armoedig van vorm en afmeting’.
Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Uw aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.
Berlage zette zich af tegen de uitbundige hutspot van neostijlen waarin veel negentiende-eeuwse gebouwen waren opgetrokken en die volgens hem niets te maken hadden met de moderne tijd. Volgens architectuurhistoricus Auke van der Woud is Berlages reputatie als ‘vader van de moderne architectuur in N
BERLAGE, Hendrik Petrus
met de sociaal-democratie, later met het communisme sympathiserend architect, is geboren te Amsterdam op 21 februari en overleden te Den Haag op 12 augustus Hij was de zoon van Nicolaas Willem Berlage, directeur van het bevolkingsregister, en Anna Catharina Bosscha. Op 28 juli trad hij in het huwelijk met Marie Bienfait, met wie hij drie dochters en een zoon kreeg.
In het welgestelde en verlichte milieu waarin Berlage werd geboren leverde zijn wens om een opleiding tot kunstschilder te volgen aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam geen problemen op. Toen na een jaar bleek dat zijn talent daarvoor niet groot genoeg was, werd het hem mogelijk gemaakt zich op de architectuur te richten. Van tot studeerde Berlage bouwkunde aan de Eidgenössische Polytechnische Hochschule in Zürich, een opleiding met een uitstekende reputatie. Berlage onderging er een gedegen technische scholing, maar werd ook doorkneed in de esthetica van G.W.F. Hegel en andere filosofen. Hij kwam er in aanraking met de denkbeelden van de Duitse architect G. Semper, die hem zijn leven lang zouden beïnvloeden. De jaren na het behalen van het diploma bracht Berlage hoofdzakelijk reizend door, gebouwen bestuderend en schetsend. De architectuur van de vroege renaissan
H.P. Berlage, zijn hoofd en zintuigen
Journalist Max van Rooy schreef Heb ik dat gemaakt?, over zijn grootvader architect H.P. Berlage. Een gemankeerd boek in meerdere opzichten, aldus Auke van der Woud, vol mythes en onvolledig.
In interviewde journalist Max van Rooy zijn moeder, de jongste dochter van architect H.P. Berlage (). Daarmee begon het onderzoek dat resulteert in Berlage’s &#;kunstenaarsbiografie&#; Heb ik dat gemaakt?. De ondertitel preciseert dat het over zijn vormende jaren als bouwmeester gaat. Het levensverhaal eindigt circa Jammer, want nu missen we wat hem heeft gevormd bij het ontwerpen van het Haags Gemeentemuseum, nu Kunstmuseum Den Haag (). Ik fantaseer in dat prachtige gebouw altijd dat Berlage zichzelf daar bevrijdde, dat hij daar aan het eind van zijn loopbaan en leven kon accepteren dat de twintigste eeuw was begonnen, dat het eeuwige gepraat over eerlijk metselwerk en rationele constructie niemand meer boeide, en dat het al lang niet meer om het maken van ideale bakstenen muren ging, maar om het scheppen van ruimte.
Maar het boek houdt dus rond op. Uit de inleiding begrijp ik dat Van Rooy er rond mee is gestopt en er wegens zijn ziekte niet veel meer aan heeft kunnen doen. Heb ik dat gemaakt? begint met Berlage’s jeugdjaren, vervolgt me
Hendrik Petrus Berlage
levensbeschrijving(en)
Berlage [sr.], Hendrik Petrus, architect (Amsterdam - 's-Gravenhage ). Zoon van Nicolaas Willem Berlage, hoofd van de Burgerlijke Stand te Amsterdam, en Anna Catharina Bosscha meer
Glasontwerper, interieurontwerper, stedenbouwkundige, ontwerper, schilder, tekenaar, keramist, architect, aquarellist, meubelontwerper. Geboren: 21 februari , Amsterdam. Gestorven: 12 augustus meer
in Erflaters van onze beschaving () in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
in Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, () in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
in Auteurspagina in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
Dossier van de Koninklijke Bibliotheek
Begin november werd de Berlagebiografie Heb ik dat gemaakt? gepresenteerd in aanwezigheid van de toen al ernstig zieke schrijver, Max van Rooy, die een maand later zou overlijden. Van Rooy had al eerder het werk aan de biografie moeten onderbreken om behandeld te worden aan een kwaadaardige tumor, door hemzelf in beschreven in Leve het been. De terugkeer van deze aandoening was de oorzaak dat Van Rooy zijn werk niet heeft kunnen voltooien: de nu verschenen biografie bestrijkt de periode vanaf Berlages geboortejaar tot halverwege de jaren , toen Berlage als huisarchitect in dienst was van het echtpaar Kröller-Müller. De uiteindelijke breuk met Helene Kröller-Müller – volgens Van Rooy in de familie Berlage bekend als ‘het kreng HKM’ – bleef daardoor buiten beschouwing, evenals Berlages latere werk, met als voornaamste het Gemeentemuseum (thans Kunstmuseum) te Den Haag.
Over Berlages werk is al veel geschreven. Belangrijk zijn de dissertaties van Pieter Singelenberg en Manfred Bock over de stijlontwikkeling bij Berlage, beide als handelsedities verschenen. Verder het overzicht van zijn architectuurontwerpen door Sergio Polano c.s., zijn werk als ontwerper van meubelen en ander huisraad door Titus Eliëns en de inrichting van de Beurs door Bock c.s.; de meubel